تابلو برق یا پانل برق یک دستگاه الکتریکی است که شامل اتصالات الکتریکی، ترمینال‌ها و قطعات الکتریکی مانند مدارهای قابل برنامه‌ریزی، رله‌ها، مبدل‌ها و محافظ‌های جریان است. این تابلو برق برای کنترل و مدیریت برق مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای کاربردهای مختلفی مانند صنعتی، ساختمانی و اداری استفاده می‌شود.
تابلو برق معمولاً شامل دستگاه‌هایی مانند کنترل‌کننده‌های منطقی برنامه‌ریزی شده، ترانس‌ها، مدارهای انتقال سیگنال، مدارهای منبع تغذیه و سایر قطعات الکتریکی است که برای کنترل و توزیع برق بین دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شوند. تابلو برق در بسیاری از برنامه‌های الکتریکی و صنعتی به عنوان یکی از اجزای اصلی سیستم‌های کنترل و اتوماسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تابلو برق به طور کلی شامل اجزای زیر است:
- بدنه: بدنه تابلو برق معمولاً از جنس فلزی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شود که جهت حفاظت از قطعات داخلی و تأمین ایمنی بیشتر در مقابل خطراتی مانند حرارت، ضربه، گرد و غبار، رطوبت و آتش سوزی طراحی شده است.
- قطعات الکتریکی: قطعات الکتریکی شامل قطعاتی همچون رله، کنتاکتور، مبدل، سوئیچ، فیوز و سایر تجهیزات الکتریکی است که برای کنترل جریان و ولتاژ برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ترمینال‌ها: ترمینال‌ها برای اتصال کابل‌های برق به تابلو برق استفاده می‌شوند و می‌تواند شامل ترمینال‌های بلوکی، محفظه‌ای، فشاری یا ترمینال‌های پیچی باشد.
- مبدل‌های برق: مبدل‌های برق برای تغییر جریان و ولتاژ برق به صورت دوطرفه استفاده می‌شوند و می‌تواند شامل مبدل‌های DC به AC، AC به DC و DC به DC باشد.
- مدارهای قابل برنامه‌ریزی: مدارهای قابل برنامه‌ریزی برای کنترل و مدیریت عملکرد تابلو برق به کار می‌روند و معمولاً به صورت کامپیوتری و توسط نرم‌افزار‌های مخصوص طراحی می‌شوند.
- سیستم خنک‌کننده: سیستم خنک‌کننده برای حفظ دمای مناسب درون تابلو برق استفاده می‌شود و می‌تواند شامل فن‌های خنک‌کننده، رادیاتور و سیستم تهویه مطبوع باشد.
- نمایشگرها
تابلو برق به عنوان یک سیستم کنترلی، کنترل جریان الکتریکی و ولتاژ در سیستم‌های برقی را بر عهده دارد. این سیستم با استفاده از قطعات الکتریکی مختلفی که در آن قرار دارند، به طور خودکار و بر اساس شرایطی که در محیط وجود دارند، کنترل جریان و ولتاژ الکتریکی را انجام می‌دهد.
تابلو برق عمدتاً از قطعات الکتریکی مختلفی مانند سوئیچ، فیوز، رله، کنتاکتور و سایر تجهیزات الکتریکی تشکیل شده است که با همکاری تمامی قطعات، جریان و ولتاژ را در سیستم کنترل می‌کنند. برای مثال، با استفاده از رله‌ها و کنتاکتورها، تابلو برق می‌تواند باعث روشن و خاموش شدن تجهیزات و سیستم‌های مختلف شود. همچنین با استفاده از فیوزها، تابلو برق می‌تواند در مقابل اتفاقاتی مانند برق‌گرفتگی، افزایش جریان و یا ولتاژ بیش از حد، خود را محافظت کند.
با توجه به نوع تابلو برق و کاربرد آن، ممکن است به تعداد و نوع قطعات الکتریکی مختلفی نیاز باشد ولی هدف همیشگی آن یکسان است، کنترل جریان و ولتاژ الکتریکی در سیستم‌های برقی به صورت ایمن و بهینه.
تابلو برق از اجزای اصلی سیستم‌های برقی است و برای کنترل و مدیریت جریان و ولتاژ الکتریکی در سیستم‌های برقی استفاده می‌شود. اما اگر تابلو برق در محیط‌هایی که شرایط آن‌ها به‌طور کلی برای تابلوهای برقی مناسب نیستند قرار بگیرد، می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند تاثیرات محیطی در تابلو برق شود. بعضی از تاثیرات محیطی بر تابلو برق عبارتند از:
- دمای بالا: در دماهای بالا، تابلو برق و قطعات داخلی آن ممکن است خود را نشانگر نماید و عمر قطعات درون تابلو کاهش یابد.
- رطوبت: وجود رطوبت در محیط، می‌تواند منجر به ایجاد خوردگی در قطعات داخلی تابلو برق شود که باعث خرابی و نقص در عملکرد تابلو برق می‌شود.
- گرد و غبار: گرد و غبار ورودی به داخل تابلو برق می‌تواند باعث کاهش کارایی قطعات الکتریکی درون آن شود و به‌طور کلی عملکرد تابلو را مختل کند.
- ارتعاش: ارتعاشات محیطی، می‌تواند باعث خرابی و نقص در قطعات داخلی تابلو برق شود و از کارافتادن تابلو برق جلوگیری کند.
- نور خورشید: نور خورشید ممکن است باعث گرم شدن تابلو برق شود و در برخی موارد باعث خرابی و نقص در قطعات داخلی تابلو برق شود.
با توجه به این تاثیرات محیطی بر تابلو برق، برای حفظ عمر و کارایی تابلو برق باید آن را در محیطی مناسب و با شرایط بهینه قرار داد و از محیط‌هایی که شرایط مناس